Lubańscy studenci w okresie średniowiecza do początków reformacji

Współcześnie wielu abiturientów po ukończeniu lubańskich szkół średnich kontynuuje swój rozwój na studiach wyższych. Większość z nich wybiera edukację we Wrocławiu, dalej w Krakowie, Warszawie, Poznaniu, bądź mniejszych ośrodkach jak Legnica, Jelenia Góra czy Zielona Góra. Zdarzają się także wybory zagraniczne, głównie Frankfurt nad Odrą, Drezno czy nawet pobliskie Zittau. Kilkanaście lat temu natknąłem się w kilku numerach rocznika Neues Lausitzisches Magazin na ciekawe artykuły właśnie o tematyce studenckiej, ale w okresie średniowiecza. W związku z tym, że właśnie syn jest po grudniowej maturze próbnej, w okresie wyboru kierunku studiów, postanowiłem wrócić do tematu i sprawdzić w jakich miastach studiowali średniowieczni młodzi mieszkańcy Lubania. 

 

Wykład na Uniwersytecie w Bolonii. XV wiek. Domena publiczna.

 

 Szkoła łacińska - przygotowanie do studiów 

Zanim przejdę do studentów muszę zacząć od podstaw czyli od szkolnictwa podstawowego. Wiemy z historii oświaty w Europie Środkowej, że w XII wieku nastąpił ponowny rozwój scholastyki, a jej rozpowszechnianiem zajęły się w dużej mierze zakony żebracze np. franciszkanie i dominikanie. Tam, gdzie nie było mnichów czy klasztorów tworzono w XIII wieku szkoły parafialne. Powszechnie szkoły takie nazywano szkołami łacińskimi. W tym okresie oświata w takich szkołach stawiała na trzy główne elementy tzw. trivium – gramatykę, retorykę i dialektykę, a więc naukę pisania, czytania, podstawy łaciny, logikę czy wysławianie się. Oczywiście ważną częścią nauki była moralność i wychowanie uczniów w duchu chrześcijańskim. 

Rejon lubańskiej szkoły (H) na najstarszym planie Lubania z XVII wieku.

 

 

 

 Kiedy w Lubaniu powstała pierwsza szkoła łacińska? Przedwojenni historycy lubańscy mieli różne teorie na temat czasu powstania szkoły. J.G.Grűndner twierdził, iż mogła już powstać w 1264 roku, a P.Berkel, iż już ok. 1000 roku (sic!), co jest nieprawdopodobne (w Budziszynie, Gőrlitz, dużo większych miastach, takie szkoły wzmiankowane są dopiero w pocz. XIV wieku). Moim zdaniem bliższy prawdy był Grűndner. W 1264 roku nastąpił rozwój terytorialny naszego miasta. Z kronik miejskich wynika, iż wówczas nastąpiło powiększenie miasta – wytyczono nowe granice, wybudowano fosę i umocnione obwałowania obronne. Niewiele lat później, bo w 1273 roku na zaproszenie rajców miejskich (i zapewne także wójta miejskiego, bo bez niego nie mogło to się odbyć) przybyła do miasta pierwsza grupa mnichów franciszkańskich. Ponoć zamieszkali początkowo gdzieś przy dzisiejszej ulicy Szkolnej, w kierunku naroża z ulicą Mikołaja. Może w południowym narożniku późniejszego Placu Gimnazjalnego, w miejscu, w którym znajdowała się w późniejszych wiekach pastorówka (primariat)? 

Mnich franciszkański z Lubania. Zbiory AP Bolesławiec.

 Pierwsza lubańska szkoła powstała nieco na południe od kaplicy Św. Jerzego, w części miasta zwanej Im Grunde, a więc tuż na wschód do kościoła farnego Św. Marii. Według przekazów znajdowała się początkowo w domu proboszcza. Być może taka lokalizacja świadczy o tym, iż pierwsze próby nauczania podjął miejscowy proboszcz. Jednak po zaproszeniu mnichów franciszkańskich w 1273 roku raczej oni wzięli na siebie ciężar nauczania, choć z braku swojego klasztoru nauczanie dalej miało miejsce w proboszczówce. Ich rolę oświatową potwierdzają kroniki miejskie, a w zasadzie opis wydarzenia, jakie miało miejsce w 1317 roku. Wówczas do miasta przybył kondukt pogrzebowy ze zwłokami Więcesława (Wenzeslaus), syna piastowskiego księcia głogowskiego Bolka (zw. Bolesławem oleśnickim). Syn księcia umarł w Pradze, a jego ciało zostało przewiezione do Głogowa przez Lubań. 15 października przybył kondukt z Frydlantu do Lubania, a towarzyszyli mu ojciec zmarłego, książę Mikołaj z Opawy i Raciborza (Przemyślida), książę Kazimierz z Cieszyna, książę Henryk z Żagania i książę Bolko z Cieszyna. Chyba nigdy później w Lubaniu w jednym czasie nie było tylu władców równocześnie. Naprzeciw procesji wyszedł lubański kapłan, rajcy miejscy oraz uczniowie lubańskiej szkoły. Zwłoki były na noc złożone w kościele franciszkanów, gdzie uczniowie śpiewali całą noc psalmy, następnego dnia procesja udała się do Bolesławca i Głogowa. Interesujące, że współcześni historycy twierdzą, iż książę Bolko nie miał dzieci, czemu zaprzecza lubańska wzmianka. Strata jedynego pierworodnego musiała być dla niego wielką tragedią. Zorganizowany śpiew uczniów może świadczyć, iż już wówczas w szkole był zatrudniony tzw. Kantor czyli nauczyciel śpiewu liturgicznego. O lubańskich uczniach informują nas także tragiczne wydarzenia, jak chociażby informacja, iż w 1427 roku podczas najazdu husytów, nauczyciele i uczniowie schronili się w pobliskim kościele parafialnym, który został podpalony, a oni udusili się od kłębów dymu. O samej szkole dowiadujemy się też jeszcze z 1442 roku czy wydarzeń z 13 maja 1487 roku, gdy spłonęła podczas pożaru miasta. 

 Lubańska szkoła (centralnie) na najstarszej rycinie miasta z 1691 roku. Ryc. ze zbiorów AP Bolesławiec

 W 1320 roku książę Henryk Jaworski powierzył patronat nad kościołem farnym w Lubaniu zakonnicom z klasztoru magdalenek w Nowogrodźcu. Prawdopodobnie wówczas także przejęły od franciszkanów szkolnictwo. Wynika to pośrednio z informacji, iż w 1348 roku rada miasta przejęła patronat nad szkołą od magdalenek. W ten sposób lubańska szkoła łacińska ze szkoły klasztornej stała się szkołą miejską.

W średniowieczu nie było wyraźnych ram czasowych nauki w szkole, ale przeważnie rodzina posyłała chłopców do szkół łacińskich w wieku około 7-10 lat. Naukę można było przerwać w dowolnym momencie, natomiast uczniowie, którzy byli przez rodziców przysposobieni do dalszego kształcenia, uczyli się do wieku lat kilkunastu (15-17). Pierwszy rok nauki był w zasadzie próbny, skupiano się głównie na kwestiach prawd wiary. Dopiero po roku, ci którzy zostali dopuszczeni, rozpoczynali 4-letnią naukę wspomnianego trivium. Trivium dawało wiedzę ogólną. Po jego ukończeniu wybrani uczniowie dopuszczeni byli do kolejnego 3-letniego etapu nauki tzw. quadrivium. Dopiero jego ukończenie i to egzaminem prowadziło do mądrości – „ad sapientiam”. Aby ją osiągnąć trzeba było w ramach quadrivium opanować kolejne cztery nauki - arytmetykę, muzykę, geometrię i astronomię. Wówczas można było już mówić, iż zdobyło się wiedzę tzw. 7 sztuk wyzwolonych 7 (septem artes liberales). Było to i tak mniej, niż w antyku, gdzie sztuki wyzwolone obejmowały 9 nauk – czyli jeszcze dodatkowo medycynę oraz architekturę. I tak, jeśli dobrze policzymy to wynika z tego, że podstawowa nauka trwała 8 lat. Po tym czasie można było rozpocząć, zasadniczo odpłatne, studnia uniwersyteckie. 

 

Studia 

 Na studia można było iść po ukończeniu szkoły łacińskiej. Od poziomu szkoły w dużym stopniu zależało czy dany uczeń w ogóle sobie poradzi na studiach. Oczywiście szkoły miejskie i klasztorne dawały lepszy start niż małe szkółki parafialne. Patrząc na ilość studentów z Lubania na poszczególnych uniwersytetach to ich ilość była zasadniczo proporcjonalna do wielkości naszego miasta. Studentów zwano „Scholaren”. Oczywiście studia były płatne, choć na listach czynszów zdarzają się przykłady pojedynczych zwolnień z opłat. Studia rozpoczynano od filozofii, po jej skończeniu otrzymywano tytuł „baccalaurius” czyli bakałarza. Aby zacząć kształcić się na bakałarza należało mieć ukończony wiek 17 lat. Studiowało się minimum trzy semestry m.in. z zakresu dysputy, języka łacińskiego, przepisywano także książki. Student posiadał Promotora ze swojej nacji (Praga, Lipsk). Nauka kończyła się egzaminem. Wielu studentów już po tym najniższym etapie kończyło studia, takie wykształcenie umożliwiało zostanie nauczycielem. Kolejnym etapem nauki było uzyskanie tytułu licencjata (licentiaten, der Lizenz). Tu już wymagana była nauka przez kolejne dwa lata, która obejmowała m.in. gramatykę, retorykę, logikę i dysputę. Egzamin zdawało się przed komisją, często z udziałem rektora. Po uiszczeniu kolejnej opłaty, przeważnie już bez dodatkowych egzaminów, otrzymywano tytuł magistra. Można było jeszcze poszerzać swe zainteresowania dodatkowymi zajęciami z wybranego fakultetu, wówczas otrzymywało się tytuł doktora danego fakultetu. Zasady studiowania czy egzaminów nieco różniły się na poszczególnych uczelniach, ale nie odbiegały mocno od powyższego opisu. 

Lokalizacja i daty powstania średniowiecznych uniwersytetów w Europie Środkowej.

 Nazwiska pierwszych studentów znamy z dwóch głównych źródeł – z kronik miast oraz z zachowanych dokumentów, wykazu studentów zachowanych na uczelniach. Te ostatnie to często spisy osób płacących czesne za naukę tzw. matrykuły. I właśnie niniejszy spis studentów z Lubania oparłem na tych listach, wyszukując naszych ziomków spośród innych studentów górnołużyckich. Studenci pochodzili początkowo z rodzin rycerskich/szlacheckich, duchowieństwa, a także bogatych mieszczan. Często w spisach używano tylko imion z podaniem miejsca pochodzenia, co znacząco utrudnia identyfikację osób, przykładowo Jacobus de Budissen, Franciscus de Gorlicz, Christianus de Zittavia czy Henricus de Luban. W przypadku dzieci rzemieślników czasem podawano ich zawód. W księgach wpłat czesnego do 1550 roku, dr Hermann Knothe w 1895 roku spisał 477 mieszkańców obszaru przyszłych Górnych Łużyc, w tym 126 z Budziszyna, 150 ze Zgorzelca, 67 z Żytawy (tu do 1419), 51 z Lubania, 32 z Kamieńca, 26 z Lubija, razem 452 z miast, pozostali z innych mniejszych miejscowości i wsi. Liczba ta faktycznie była większa po doliczeniu studentów z Lipska z lat 1419-1550. 

 

Uniwersytet w Bolonii

 Zanim powstały uniwersytety w Europie Środkowej w zasadzie jedynym ośrodkiem uniwersyteckim, do którego trafiali studenci z dzisiejszych Górnych Łużyc czy Śląska była włoska Bolonia. Uniwersytet założono tam już w 1088 roku. Uczelnia była podzielona na dwie części – jedna dla studentów włoskich, druga dla pochodzących z północy, zza Alp tzw. ultramontańska (15 nacji, w tym polska). W średniowieczu można było studiować tam sztuki wyzwolone, jak medycynę, filozofię, arytmetykę, astronomię, logikę, retorykę, gramatykę, od 1364 roku teologię. Przeważnie pierwszymi studentami były osoby, które kształciły się w kierunku teologicznym, na kapłanów czy urzędników kościelnych. 

 

Uniwersytet w Bolonii. Domena publiczna.

Historycy przypuszczają, że pierwszą znaną osobą z Górnych Łużyc studiującą we Włoszech, a więc w Bolonii, był Bernhard III von Kamenz. Uważa się, iż był on wraz z braćmi fundatorem klasztoru w Marienstern w 1248 roku, dziekanem w 1266 roku, a potem proboszczem Miśni, w latach 1281-1290 kanclerzem piastowskiego księcia śląskiego Henryka IV, w latach 1293-1296 biskupem Miśni. Jeśli faktycznie był fundatorem klasztoru, to zrobił to zapewne po powrocie z Italii. Bernhard zaświadczał na dokumencie wystawionym przez jego brata Wittiga von Kamenz, właściciela zamku Gryf, w 1254 roku w Lubaniu, gdy darował czynsze magdalenkom z Nowogrodźca ze wsi Mściszów. Jest to o tyle ważny dokument, gdyż po raz pierwszy w źródłach wymieniono miasto Lubań. 

Po raz pierwszy studenta z obszaru Niemiec zanotowano jednak dopiero pod datą 1265 jako „natio Germanica”. Z okresu średniowiecza wymienionych na liście płatników czesnego jest zaledwie 22 studentów z dzisiejszych Górnych Łużyc, z takich miast jak Gorlitz, Bautzen, Kamentz, a także z rodzin szlacheckich, posiadaczy wsi. 

Przyjęcie na uniwersytet w Bolonii ucznia z Niemiec. Rycina z XIV wieku. Domena publiczna.

 

Z naszego miasta znany jest tylko jeden student tej uczelni – w 1313 roku na liście studentów występuje Dominus Heinricus de Luban, który za naukę roczną wpłacił 10 solidów (solidos). Określenie “dominus” wskazuje, iż była to osoba pochodzenia rycerskiego, z pewnością nie był to zwykły mieszczanin. Identyfikuje się go z osobą wzmiankowaną w 1361 roku we Wrocławiu - Heinricus de Lubano “advocatus consistorii Wratislaviensis”. Jest to dość spory odstęp czasowy, aczkolwiek możliwy. Tak czy inaczej jest to najstarszy znany student pochodzący z Lubania. 

Wymienię jeszcze kilka innych osób, choć nie mieszkańców Lubania, ale związanych z okolicami. Otóż w 1502 roku za naukę wpłacił 26 solidów – “dominus Jacobus de Saltza diocesis misnensi”. W 1508 roku obronił tytuł dr prawa i powrócił na Górne Łużyce i Śląsk. W 1510 roku był Landeshauptmannem Głogowa, w 1520 roku biskupem Wrocławia. Jakub von Salza zmarł w 1539 roku, w swym testamencie przekazał 30 węgierskich dukatów właśnie uniwersytetowi w Bolonii. 

W 1535 roku studiowała osoba o takim samym imieniu i nazwisku – “dominus Jacobus a Saltza in Kontzendorff Silesius, unum coronatum”, zapewne chodzi tu o Jakuba von Salza z obecnej wsi Kunnersdorf na północ od Gorlitz (płatność jedna korona). 

W 1547 roku zanotowano “nobilis dominus Christophorus a Tschirnhaus de Kislingswalde Silesius, libras quatuor, Bononiensis octo”. Niewątpliwie to syn Friedricha von Tschirnhaus właściciela wsi Hausdorf – Nawojowa Łużyckiego (zm. 1561 r.), a Krzysztof zmarł 10 lat później w 1571 roku. 

Uniwersytet w Pradze 

 Pierwszy uniwersytet w Europie Środkowej, powołany do życia przez króla Czech Karola IV Luksemburskiego w 1348 roku. Wzorowany był na uniwersytecie w Paryżu, stąd początkowo posiadał takie same fakultety – teologię, sztuki wyzwolone, medycynę i filozofię, a od 1372 roku także prawo. Bardzo ciekawie dzielono studentów, co miało także przełożenie na głosy w radzie uczelni. Otóż podział był następujący: Czesi (Böhmen) – Czesi, Herrnhuter – Bracia Morawscy (to już późniejszy okres), południowi Słowianie, Węgrzy; Polacy (Polen) – Polacy Ślązacy, Rusini; Bawarzy (Bayern) – Bawarzy, Austriacy, Szwabowie, Frankowie, Nadreńczycy; Sasi (Sachsen) – Sasi z Marchii Miśnieńskiej, Sasi z Górnej Saksonii (Obersachsen), Sasi z Dolnej Saksonii (Niedersachsen), Duńczycy i Szwedzi. Do jakiej nacji byli przyporządkowani mieszkańcy Górnych Łużyc? Oczywiście klasyfikowani byli jako Polacy (Natio Polonica). W pamięci ówczesnych nadal Łużyce były historycznie, politycznie czy językowo mocno powiązane ze Śląskiem, można tu wspomnieć chociażby o XIV wieku i władztwie nad ich znaczną częścią księcia piastowskiego Henryka jaworskiego, a potem księcia Bolka II Świdnickiego (w 1264 zakupił Górne Łużyce od Karola IV, króla Czech). 

Fragment obrazu Josefa Trynkwalda - Założenie Uniwersytetu w Pradze przez Karola IV. Domena publiczna.

  W 1398 roku profesorem uniwersytetu w Pradze został Jan Hus, który był w latach 80. studentem tej uczelni. W 1403 roku awansował na rektora uczelni. Sytuacja na uniwersytecie mocno skomplikowała się w 1409 roku, gdy Hus, zwolennik reformacji kościoła oraz odrodzenia narodu czeskiego, zmienił układ głosów w czteroosobowej radzie, gdzie wcześniej wybierano ich po jednym z każdej z czterech ww. nacji. Od tej pory trzech członków mieli Czesi, a jednego pozostałe nacje. Na znak protestu ponad tysiąc studentów i nauczycieli pochodzenia niemieckiego opuściło Pragę. Do 1409 roku naliczono około 5 tysięcy magistrów i studentów w Pradze. W 1417 roku Uniwersytet w Pradze oficjalnie przyjął wiarę husycką, co spowodowało znacząco mniejszy dopływ studentów z innych krajów i niektórych regionów wchodzących do Królestwa Czech, w tym z Górnych Łużyc. 

 Studentów z Lubania w Pradze możemy odnaleźć przede wszystkim na fakultecie artystycznym oraz prawniczym. Obok nazwiska podano wysokość rocznego czesnego. 

 Fakultet artystyczny: 

1383 Nicolaus Luban 

1386 Nicol. Luban, 

Nicol.de Gerarstorff (dwie różne osoby czy też ta sama? W tym czasie było kilku Mikołajów z Gersdorfów np. właściciel Nawojowa) 

1389 Nicol. Luban 

1389 Clemens Schreiberstorff. Nie wiadomo czy z linii Schreibersdorfów z Neschwitz czy też zamieszkały w Schreibersdorf (Pisarzowice). W 1401 roku zdobył tytuł magistra. 

1397 Joan. de Lyban 

Fakultet prawniczy: 

1381 Laurentius Salis de Lubano, 14 gr W tym przypadku również, jak w Bolonii, chodzi niewątpliwie o przedstawiciela rodu de Sale/von Salza. W 1390 i 1399 roku znany jest Lorenz von Salza burmistrz Lubania, a więc tożsamy ze studentem z Pragi (jego ojciec Hempel był w 1378 też burmistrzem Lubania).

1385 Andreas Ryban de Luban, 14 gr

1388 Nicolaus Lezehan de Lubano – znany w 1419 jako Nicolas Letzhan. Nikolaus Lesshan vel Lassman był w 1419 roku ołtarzystą (Altarist) kaplicy Św. Krzyża w kościele farnym w Lubaniu. 

1389 Mag. Nicolaus Luban, 14 gr 

Uniwersytet w Lipsku 

Wspomniałem wcześniej, iż przejęcie przez husytów uniwersytetu w Pradze w 1409 roku spowodowało znaczący odpływ studentów pochodzenia niemieckiego, ale nie tylko, gdyż także studentów z grupy „polskiej”. Sytuację tą wykorzystali władcy Saksonii – książęta Fryderyk I Kłótnik oraz Wilhelm II Bogaty. Zaprosili uciekinierów do Lipska, gdzie w tym samym roku powstał nowy uniwersytet. Podobno do Lipska uciekły 441 osoby, w tym 50 magistrów, 35 bakałarzy i 356 studentów. Pierwszym rektorem została osoba z „nacji polskiej”, Ślązak Johann Otto aus Münsterberg (1365-1460, z Ziębic). Pierwszy rok studiów w 1409 roku rozpoczęło 369 studentów. W 1417 roku rozszerzono studia o fakultet medyczny, a w 1446 o prawniczy. W latach 1420-1550 dr Hermann Knothe naliczył 884 studentów łużyckich w Lipsku, w tym 280 ze Zgorzelca, 227 z Budziszyna, 107 z Kamieńca, 75 z Żytawy, 55 z Lubania, 40 z Biskupicy, 39 z Lubija, 20 z Kulowa, 9 z Wojerecy, po 4 z Ruhland i Bernstadt, po 3 z Schonberg i Pulsnitz, po 2 z Rothenburg, Ostritz i Konigsbruck i po 1 z Muskau.

Migracja studentów z Pragi do Lipska. Domena publiczna.

 

 Podobnie jak w Pradze, studentów podzielono na cztery nacje – Meissner, Sachsen, Bayern i Polen. Do 1520 roku studentów z Górnych Łużyc zaliczano bardzo zmienne, raz do „Miśniaków”, raz Polaków (w tym z Dolnego Śląska, zwano ich wtedy Silesius). Czasem wraz ze studentami z Dolnych Łużyc nazywano ich także „de Lusacia”. Natomiast, co ciekawe studentów z Żytawy, a nawet szerzej z Weichbildu Zittau, którzy w Pradze byli uważani za Czechów, klasyfikowano w Lipsku jako „natus Polonus” - nacji polskiej (w tym też studentów z Zawidowa, Bogatyni). Być może było to związane z tym, że od 1412 roku Żytawę włączono administracyjnie i politycznie do Górnych Łużyc. Generalnie nawet studentów z Czech klasyfikowano jako „polnischen Nation”. W 1520 roku książę Georg von Sachsen formalnie zarządził, aby studentów z całych Dolnych i Górnych Łużyc zapisywać do nacji polskiej. Być może wynikało to z tego, iż książę ten stanął po stronie kościoła rzymskiego, a może z faktu, iż jego brat Henryk Pobożny miał za żonę Polkę, Barbarę Jagiellonkę, córkę polskiego króla Kazimierza IV Jagiellończyka. 

Wykaz studentów z Lubania: 

1409 Nicolaus de Lubano – w 1410 znany jako Baccaleureus, 6 gr 

1410 Nicolaus Snabil de Lubano, 6 gr 

1412 Johannes Steyer de Lubano Johannes 

Worcen de Lubavia (ale też jako de Lubano), 6 gr 

Johannes Lanificis de Lubano, 6 gr. Lanificis po łacinie oznacza rzemieślnika zajmującego się przędzeniem wełny.

 1420 Jeorrius Kreczczel de Lubano, 6 gr. W 1431 roku Martin Kretschel był burmistrzem Lubania, zapewne krewny Jeorriusa, zginął w klasztorze franciszkanów zabity przez husytów. Paulus Weydneri de Lubano p. – zapewne rodzina burmistrza Nicolausa Weidnera (patrz rok 1451). 

Johannes Michahelis de Lubano, 6 gr 

1422 Gregorius Goldener de Lubano. W 1384 roku znani byli Heinz i Peter Goldener, ten drugi był rajcą miejskim, jeszcze jako rajca wzmiankowany w 1394 roku. Piotr był właścicielem sądu ziemskiego (Erbrichter), gdyż po jego bezpotomnej śmierci cesarz Zygmunt w 1427 roku przekazał to prawo radzie miasta. Również w tym samym roku na uniwersytecie w Lipsku odnotowano Nicolausa Goldener de Sittavia (nat. Pol.) - zwykła zbieżność nazwisk? 

Johannes Schroder de Lubano, 6 gr 

1424 Nicolaus Gladiatoris de Lubano, 6 gr 

1425 Johannes Sartoris de Lubano (sartor – po łac. krawiec, a więc już bogaci rzemieślnicy również wysyłali dzieci na studia) 

1437 Johannes Gircko de Lubano p. 

Nicolaus Geiselbrecht de Zittavia nat. Polon., 10 gr. W 1406 roku w Żytawie znany był rajca Nicolaus G., a w 1414 Peter G. Wspomniałem o Mikołaju dlatego, iż w 1412 roku w kronikach Lubania pojawia się wzmianka o burmistrzu Nicolaus Siegelbrecht lub Giegelbrecht. Nazwisko fonetycznie bliskie Mikołajowi z Żytawy, czyżby to te same osoby? 1441 Johannes de Lubano p. 

1442 Johannes Gute de Lubano (nat. Pol.), 10 gr. Określenie “Polak” oznacza, iż w Lipsku stosowano podziały na nacje ustalone w Pradze. 

1443 Paulus Otto de Lubaen, 6 gr 

1451 Nicolaus Weydneri de Luban. W 1434 i 1440 George Weyner był burmistrzem Lubania, czyżby ojciec Mikołaja? W 1532 roku jakiś Georg Weidner/Weider był diakonem w Lubaniu, zapewne również rodzina. W 1418 roku Nicolaus Weimer był burmistrzem Lubania, podobnie w 1433 roku, zapewne też rodzina. 

1452 Johannes Sneyder de Luban, 6 gr. W 1519 roku w Wittenberdze studiował niejaki Valentinus Sneider de Gorlitz, później rajca zgorzelecki. Tyle, że „Sneider” mogło być popularnym nazwiskie, gdyż to niemieckie Schneider czyli krawiec. W 1508 roku burmistrzem miasta został Valentin Schneider, czyżby jakiś krewny? 

1453 Cristoferus Geristorf plebanus (nat. Pol.) - pleban w Rothenburgu. Niewątpliwie chodzi o Christopha von Gersdorf z rodziny władającej Rothenburgiem. Podaję go jako przykład, iż jako Górnołużyczanina również i jego zapisano jako „Polaka”. 

1471 Nicolaus Kunadt de Lubano, 10 gr 1472 Bernhardinus Kunat de Lubano, 6gr (czyżby brat powyższego Mikołaja?) 

1473 Opitcz von Salcze de Lubano. 6 gr. Osoba znana, to syn Nicolausa von Salza, właściciela Pisarzowic i Zaręby. Opitz v.Salza był od 1509 właścicielem Pisarzowic, zmarł 1514. 

1476 Paulus Meysner de Lauben, 6 gr 

1477 Wigandus Schreyberssdorf, 10gr . Wigand von Salza z domu Schreibersdorf, brat Opitza (po 1473) i Jakoba v. Salza (poniżej pod datą 1499). Był od 1495 proboszczem (Pfarrer) w Jauernick k. Goerlitz, 1501-02 kanonikiem w Bautzen, 1516 – wzm. jako kanonik w Głogowie, później w katedrze we Wrocławiu, zmarł w 1520 roku. 

1477 Cristoferus Jeronimi de Lubano, 10 gr. Bakałarz filozofii w 1478 roku, a w 1485 roku został proboszczem Lubania. 

1485 Martinus Brunsch de Lubano, 6 gr. Bakałarz filozofii w 1488 roku (1488 Brőnisch bacc.ph.), 

Andreas Ringelhut de Lubano ( Ringenhutt bac.ph. 1490), 6 gr. Bakałarz filozofii. 

1488 Paulus Schleyff de Lubano. Prawdopodobnie syn burmistrza Lubania - Matthaens Schleiff. 1473 rajca, 1483, 1486. W 1488 roku w rożnych źródłach raz burmistrzem Mathias, a raz Paulus Scheiff. Rodzina piastowała to stanowisko także wcześniej np. 1449 i 1453 – George Schleiff. W 1506 roku Bernhard i Bartolomeus Schleiff byli studentami na uniwersytecie we Frankfurcie nad Odrą. 

1492 Simon Regenhut de Lauben p. Czyżby spokrewniony ze studentów z 1485 roku? 

1498 Jacobus v. Salcz de Schreibersdorf, 6 gr. Właściciel Pisarzowic. Jakub von Salza, brat ww. Opitza. Studiował w 1502 roku na uniwersytecie w Bolonii, w 1508 roku został doktorem prawa. Po powrocie w 1510 został Landeshauptmannem (starostą) w księstwie głogowskim, w 1520 biskupem we Wrocławiu. Zmarł w 1539 roku. W testamencie przekazał lubańskiemu szpitalowi Św. Jakuba – 100 florenów węgierskich w złocie. 

1499 Bartholomeus Schleff de Luben 6 gr (1500 bacc.ph.). W 1506 studiował razem z Bernahardem Schleyffe na uniwersytecie we Frankfurcie nad Odrą.

Bernhardus Schleyffe de Lawbin (jw. zapewne brat Bartłomieja). Bernhard Schleiff w 1519 roku ofiarował Bractwu przykościelnemu „Zu unser lieben Frauen” – 16 marek. Po Pönfall w 1548 zasiadał z ramienia komisji królewskiej w radzie miejskiej. 

1509 Nicolaus Henning de Lawben, 6 gr. W 1526, 1530, 1533, 1536, 1537, 1550 roku był burmistrzem Lubania. 

Martinus Kerchhoff de Lawben, 6 gr. Martin Kirchhof był w 1541 roku rajcą miejskim, po Pönfall w 1548 znalazł się jako rajca w królewskim komisariacie nadzorującym miasto, a w kolejnym roku burmistrzem Lubania. 

Franciscus Hasse de Lawben, 6 gr. W 1515 roku Franciszek Hasse/Hesse był rektorem szkoły łacińskiej w Lubaniu, w 1517 Franz Hasse również był kapłanem lub ołtarzystą w kościele farnym. W 1500 roku Niclas Hasse był kapłanem w kościele farnym, czyżby ojciec Franciszka? 

1515 Petrus Michler de Luben (nat. Pol.), 6 gr

1517 Matthias Thesseler de Lawben, 3 gr 

1521 Nicolau Nicolai de Lauben, p. 

1528 Petrus Mossler de Luban, 6 gr 

1539 Marcus Fritsch de Luban, 6gr. Był wychowawca paziów (niem. Pagenhofmeister) na dworze cesarza Ferdynanda I w Pradze, w 1543 rektorem w szkole łacińskiej w Lubaniu, później wrócił na dwór cesarski. 

1543 Gregorius Henningus Laubensis 4gr. Czyżby był synem burmistrza Lubania i studenta z 1509 roku? 

Johannes Saxo Laubincensis, 6 gr 

1545 Johannes Schetler Laubanensis, 7 gr 

Jacobus Fidler Laubensis, 6 gr. Był poźniej nauczycielem we Friedland na Śląsku, 1547 proboszczem w Spitzkunnerdorf. 

Michael Pfulman Laubanensis, 6 1/2 gr 

1546 Paulus Schmaltz Laubensis, 7 gr 

Caspar Dietman Laubinensis, 7 gr 

1547 Valentinus Letzschwitz Laubacensis 10gr. Czyżby z rodziny, z której w kolejnym wieku wywodził się burmistrz Johann Lischwitz (1659-86 był 5 razy burmistrzem)?

Martinus Kirchoff Laubanus 12 gr. W 1554 roku był trzecim nauczycielem (bakałarzem) w szkole miejskiej. Czyżby syn Martina Kirchhofa burmistrza Lubania z 1549 roku? 

Georgius Wirth Laubanensis mgr Wirtenbergensis 1/2 fl. Imaartykulowany w 1552 roku w Wirtenberdze. Chyba jego ojciec Martin był w 1525 i 1529 burmistrzem, wielokrotnym rajcą, zmarłym w 1558 roku. 

Paulus Faber Laubenennsis, 5 gr 3 Pf. Niewątpliwie chodzi o Paulusa Fabriciusa urodzonego w 1529 roku w Lubaniu. Studiował matematykę, medycynę, astronomię, interesował się kosmologią, botaniką, kartografią, filologią. Profesor Uniwersytetu w Wiedniu. Zmarł w 1589 roku. 1548 Martinus Grusius Laubinensis, 5 gr 

Melchior Schwarzbach (Schvarczbach) Laubensis, 6gr. Był w 1561 roku trzecim nauczycielem (bakałarzem) w szkole miejskiej.

1549 Abrahamus a Nosstitz in Zocha. Nie pochodził z Lubania, ale wspomnę o nim z uwagi na bliskość od Lubania. Syn Hansa von Nostitz z Czochy, zm. 1565. Podzielił majątek dla synów Abrahama i Hansa. Hans zm. 1574, a Abraham w 1595 roku. 

1550 Christephorus Kauffher Laubanenses, 7 gr. Jakiś Christoph Kaufherr był bakałarzem w lubańskiej szkole, zmarł w 1553 roku (ojciec czy wspomniany student?) 

Johannes fratres Laubanenses, 7 gr 

Abraham Hembergk Laubanenses, 7 gr 

 

Uniwersytet w Wittenberdze 

Często zwany uniwersytetem luterańskim, gdyż niewątpliwie było to centrum myśli reformatorskiej. Uniwersytet był jednak założony jeszcze przed reformacją, w 1502 roku przez elektora Saksonii Fryderyka II Mądrego, a potwierdzony przywilej rok później przez Papieża. Duży wpływ na jego powstanie miał pierwszy rektor Martin Pollich (1455-1513). Był absolwentem Uniwersytetu w Lipsku, dość wszechstronnie wykształcony, studiował od 1470 roku teologię, filozofię, astrologię i medycynę. Miał doświadczenie w zarządzaniu uniwersytetem, gdyż w 1486 roku został wicekanclerzem Uniwersytetu w Lipsku. W awansie niewątpliwie pomógł mu fakt, iż był osobistym lekarzem Fryderyka II Mądrego. Na uniwersytecie w Wittenberdze od 1508 roku studiował mnich augustiański Martin Luter, który był natchniony naukami rektora teologii Johanna von Staupitza, który w zasadzie przyczynił się do ukształtowania poglądów Lutra. 

Uniwersytet w Wittemberdze na rycinie z XIX wieku. Domena publiczna.

Wykaz studentów z Lubania: 

1518 Caspar Bornmann Laubenen., dioc.Micn. Rodzina wysoko postawiona, w 1442, 1465, 1473 roku burmistrzem Lubania był Hans Bornmann, 

1519 Caspar Cretzmer de Lauwen d.M dioc.Misn. Kaspar Capelus lub Kretschmer był najpierw nauczycielem w Jeleniej Górze (1526-39), później przeniósł się do Lubania i został pierwszym protestanckim rektorem szkoły w Lubaniu (1526-1539). W ostatnich latach życia był rajcą, zmarł w 1540 roku. Już w 1516 roku jakiś Caspar Capelius był rektorem lubańskiej szkoły, czyżby ojciec? 

Wentzeslaus Weyl de Loben d.M. . Pytanie czy chodzi o Lubań? 

1519 Valentinus Drossendorff – syn ogrodnika z Trójcy koło Zgorzelca (Troitschendorf. Trotzendorf). Przyjaciel Lutra i Malanchtona. Wspominam o nim tylko dlatego, że w XIII wieku w Lubaniu wzmiankowano o burmistrzu o nazwisku Drossensky. Był przyjacielem Joachima Cnemiandera, 

1521 Jacobus Wagener de Lawen. Autorzy przytaczają informację o starszym Jakubie Weynerze “der alte Jacob Wayner”, który w 1528 roku był świeckim zwierzchnikiem klasztoru franciszkańskiego w Lubaniu. W 1539 i 1545 roku Jacoba Wagnera obrano burmistrzem miasta, jednak w 1546 roku wdał się w ostry konflikt z pastorem Johannem Frobeniusem. Ponoć prowadził nieczyste życie i jakieś ciemne interesy handlowe, za co został pozbawiony fotela burmistrza. Być może jakimś tłem był konflikt religijny, gdyż Frobenius był protestantem, spotykał się w 1536 roku w Wittenberdze z Lutrem i Melanchtonem. Wagner zmarł w niełasce w 1552 roku. 

Franciscus Wenig de Lawen d.M. 

1532 Petrus Musler de Lauben 

Adrianus Albinus de Lawben. To jedna z wybitnejszych postaci Lubania. Adrian Weisse zwany po łacinie Albinus (1517-1590) był synem Gregoriusa Albinusa. Ojciec był w 1553 roku rektorem w Lubaniu, 1555 pastorem w Ottendorf na Dolnym Śląsku, 1559 w Siekierczynie, zmarł w1589 roku.

 W 1553-54 roku Piotr Albinus (stryj Adriana?) był bakałarzem w lubańskiej szkole, a później profesorem poezji w Wittenberdze. W 1597 roku zrezygnował z posady nauczyciela Johann Albinus. Jakiś Adrian Albinus (syn Johanna?) w szkole piastował w 1586 roku urząd nauczyciela (bakałarza), w 1626 również jest wzmiankowany na tym urzędzie. 

Adrian Albinus jeszcze później zdobył doktorat w Bolonii, pracował jako wykładowca w Lipsku, Frankfurcie. Kanclerz brandenburski. Wniósł wkład w przebudowę lubańskiej szkoły. Zmarł w 1590 roku, Rok później ufundowano tablicę ku jego czci. 

Tablica pośmiertna na cześć Adriana Albinusa na elewacji lubańskiego gimnazjum. Fot.J.Skierska.

1538 Johannes Saxo vom Lauben. W tym samym okresie niejaki Paul Saxo z Lubania był woźnym (Schuldiener) we Wrocławiu, a w 1555 pastorem w Gorzesławiu koło Wrocławia. 

1541 Mathaeas Arnoldus Laubanensis 

Andreas Wagner Laubanensis. Prawdopodobnie syn wyżej opisanego Jakuba Wagnera pod datą 1521. 

Martinus Regulus Laubnicensis. Urodzony w 1525 roku, był najpierw bakałarzem w Lubaniu, w 1551 roku rektorem lubańskiej szkoły, w 1551-53 pastorem w Siekierczynie, w 1556 w Pisarzowicach, w 1571 roku pastorem na dworze Grafen v. Hoffkirch zu Schratenthal w Austrii. Andreas Regulus zwany także Konig był w latach 1543 i 1546 burmistrzem Lubania. W 1540 roku Bartholomeus Regulus był bakałarzem w lubańskiej szkole. 

Hieremias Venetus Laubnicensis. Prawdopodobnie po studiach wyjechał do Wrocławia, gdyż niejaki Jeremias Venediger z Lubania był pierwszym nauczycielem w szkole wyższej (Schulcollege) przy kościele Św. Elżbiety we Wrocławiu, później pisarzem ławniczym, Zmarł w 1586. W 1548 roku we Frankfurcie studiował Zacharias Venetus z Lubania. Nazwisko może sugerować słowańskie/wendyjskie pochodzenie. 

1542 Gregorius Wirt Laubanensis Lusatus. Jego ojciec Martin Wirth (1496-1558) był burmistrzem w 1525 i 1529 roku. 

Gregorius Henningus Laubensis Lusatus. Być może syn wielokrotnego burmistrza Lubania Mikołaja Henninga (1530, 1533, 1537, 1550). 

1544 Caspar Cretzmer Gorlitzensis. Podaję to nazwisko tylko z uwagi na fakt, iż w 1519 roku na tym samym uniwersytecie studiował Caspar Cretzmer z Lubania, być może ojciec lub krewny, lub obca osoba (nazwisko sugeruje właściciela karczmy). 

Joachimus Cnemiander Laubensis 

Petrus Cnemiander Laubensis 

 Bracia Joachim i Piotr byli synami Magistra Joachima Cnemiandera (niem. Hosemann), który prawdopodobnie studiował w latach 1522-24 w Wittenberdze, gdzie poznał Lutra i Melanchtona, choć nie jest wymieniony w księgach. Studiował filozofię i prawo. Był w 1527 roku bakałarzem w szkole miejskiej w Lubaniu, 1532 rektorem w Lubaniu, 1536 rektorem w Budziszynie, 1536 nadpisarzem (niem. Oberstadtschreiber) w Lubaniu, 1543 znów rektorem w Budziszynie, 1558 superintendentem w Lübben, 1560 w Cottbus, zmarł w 1568 roku. Autor Kroniki Lubania (zaginionej). 

Joachim ur. 1525 roku, w 1552 roku był superintendentem w Drossen w Nowej Marchii. Jego syn Peter w 1548 znany był na uniwersytecie we Frankfurcie ale już jako Budziszynianin (Budnicensis), gdyż wtedy jego ojciec pracował w Budziszynie. Był dr medycyny, później fizykiem i aptekarzem w Cottbus. 

W Lubaniu z tej rodziny znamy nieco później historyka łużyckiego, czasem określanego mianem „kłamcy historycznego” (niem. Lűgengistoriograph) Abrahama Hoseman'a, znanego również jako Cnemiandera (1561-1616). W 1561 roku zmarł jakiś syn biednego szewca o imieniu Gregor, ale z uwagi na dość popularny zawód czasem trudno określić czy to związki rodzinne czy też tylko podobieństwo nazwisk. W 1557 roku Martin Cnemiander był rektorem lubańskiej szkoły. 

Nicolaus Bartsch Laubenesis. Nie posiadamy dalszych informacji o Mikołaju. Nieco wcześniej Laurentius Bartsch dołożył się do zakupu przez miasto Siekierczyna w 1489 roku (dał 108 florenów węgierskich, najwięcej spośród mieszczan), złożył też w 1502 roku darowiznę na ołtarz Św. Anny w kościele farnym w Lubaniu. Też w tym okresie inny Nicklas Bartsch był kilka razy burmistrzem Lubania (1513, 1517, 1520, 1524). Któryś z nich zapewne był ojcem wspomnianego studenta. Prawdopodobnie z tej rodziny pochodził Jakub Bartsch ur. ok. 1600 roku, znany lubański i europejski matematyk i astronom. 

1545 Johannes Kraus Laubensis Silesius. Ciekawe, że Lubań przyporządkowano do Śląska. Możliwe, że to syn Piotra Krausa, który od 1556 był jeszcze 13 razy burmistrzem. W 1581 roku znany Abraham Krautze – pisarz miejski. 

Johannes Schefler Laubensis – Matias Schafler Laubensis. Chodzi o Matthäusa Scheuflera juniora, syna Mateusza. Ojciec był w 1535 roku burmistrzem Lubania, a syn piastował ten urząd w 1564, 1567, 1571, 1577, 1580 roku. 

1546 Gregorius Popilius Laubanensis, gratis inscript. 

 

Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą 

 Jest to stosunkowo młody uniwersytet, założony w 1506 roku przez księcia elektora Brandenburgii Joachima I. Był to pierwszy uniwersytet w tym kraju. Organizatorem i pierwszym rektorem był teolog katolicki Konrad Wimpina. On sam skończył studia na Uniwersytecie w Lipsku (1479-1485). Ryc. Uniwersytet może Wimpina? Był to wielki sukces, gdyż uczelnia powstała w wówczas 5 tysięcznym mieście. Wypełnił lukę terytorialną w północnej części Europy, ściągał uczniów z Niemiec, Śląska, Polski, Szwecji, Danii i Norwegii.W 1811 roku król Prus, Fryderyk Wilhelm III przeniósł go do Wrocławia, włączając do Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1991 roku we Frankfurcie otwarto nowy uniwersytet, nawiązujący tradycjami do dawnej uczelni. 

 

Uniwersytet we Frankfurcie nad Odrą na rycinie z XIX wieku. Domena publiczna.

 

Wykaz studentów z Lubania: 

 1506 Donatus Krick de Laubin. W 1525 roku był nauczycielem w szkole miejskiej i pisarzem miejskim w Lubaniu, później wójtem ziemskim (Erbrichter) w Zgorzelcu. 

Michael Kentzell de Laubin 

Bartholemeus Schleiff de Lauben Baccal. W 1489 roku burmistrz Matthäus Schleif dołożył swoje 104 floreny węgierskie na zakup Siekierczyna przez miasto. Patrz wyżej w Lipsku – Paulus Schleif. 

Bernahrdus Schleyff de Lauben. Czyżby brat ww. Bartłomieja? 

 1507 Franciscus Schultze de Laubin. Rodzina rajców, burmistrzów, właścicieli folwarku na zachodnim zboczu Kamiennej Góry w Lubaniu. W 1443 Hans Scholz burmistrzem, 1454 i 1460 Mikołaj Scholz burmistrzem, 1507 Martin Scholz burmistrzem, 1522 Peter Scholz burmistrzem . Czyżby był więc synem Petra Scholza? 

Barthol. Kretzsmer de Loben. Oczywiście pytanie czy to zniekształcona nazwa Lubania, może krewny Caspara Cretzmera de Lauwen, studiującego w 1519 roku w Wittenberdze.

1508 Petrus Bretschneyder de Lauben 

1514 Symon Sauer de Lawben. W 1520 roku był bakałarzem, 1525 rektorem lubańskiej szkoły, aż do reformacji, zrezygnował po atakach protestantów. Jakiś Simon Sauer był po Pönfall w 1548 roku rajcą miejskim. 

Michael Jacob de Lawben

1515 Johannes Bogner de Lawen 

1516 Franciscus Kunat de Lauben. Czyżby krewny studentów z Pragi – braci Bernharda (1472) i Mikołaja (1471)?

Thomas Bogner de Lauben 

1520 Joachim Kock de Lauben. W 1501 jakiś magister Koch był pisarzem miejskim (ojciec?)a potem burmistrzem Lubania w 1510, 1514, 1518, 1523, 1528, 1525 Kämmerer/skarbnikiem. Zmarł w 1535 roku. Czyżby Joachim był jego synem? 

Urbanus Czeidler de Lauben. Pochodził z wielce zasłużonej dla miasta rodziny rajców i burmistrzów. Syn wielokrotnego burmistrza miasta Lorenza Zeidlera. Urban poszedł w jego ślady po skońćzeniu studiów, był najpierw rajcą 1535), świeckim nadzorcą kościoła farnego – prowizorem (Kirchenvorsteher), później burmistrzem –1538, 1541, 1544, 1547 (do Ponfall). 

1521 Gregorius Grebicz de Lawben 

1548 Zacharias Venetus Laubanensi. Zachariasz Venediger był pierwszym kantorem i Schulcollege w Świdnicy, a w 1555 roku pastorem w Mirsku. W 1541 w Wittenberdze studiował Jeremias Venetus z Lubania. 

1549 Daniel Drehr Lobanus (Lubań czy Lobau?) 

Johannes Drehr Lobanus 

 

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie 

 Uniwersytet w Królestwie Polskim powstał zaledwie 14 lat później niż w Czechach. Został założony przez Kazimierza III Wielkiego w Kazimierzu nad Wisłą. Miał początkowo trzy wydziały – sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa. Jednak jego początki były trudne i w 1390 roku musiał być reaktywowany przez królową Jadwigę Andegaweńską. Przeniesiony do Krakowa, gdzie w 1400 roku z inicjatywy króla Władysława II Jagiełły rozszerzono nauczanie o teologię. 

Fragment obrazu Jana Matejki - Założenie szkoły głównej 1400 rok.

 Na listach studentów z pogranicza łużycko-śląsko-czeskiego do początków XVI wieku najwięcej osób pochodziło ze Zgorzelca, Żytawy, Żar, Budziszyna, Luckau (Łuków), Gubina, Lubska, trafiali się także z mniejszych miejscowości, jak Mirsk czy Frydlant, no i naszego Lubania. W odległym Krakowie studiowało w średniowieczu niewielu Lubanian, naliczyłem najwyżej trzynastu. Niestety trudno studentów przyporządkować do znanych mi lubańskich rodów, gdyż spisywano tylko imię studenta i imię ojca. 

Oto wykaz alfabetyczny za “Elektroniczną bazą studentów i profesorów Uniwersytetu Krakowskiego w okresie staropolskim 1364–1780”: 

Andrzej z Lubania syn Grzegorza, semestr letni 1500 roku Bartłomiej z Lubania syn Jana, semestr zimowy 1484/85 

Erhard z Lubania (lub Lubina lub Lübben) syn Piotra, sezon zimowy 1467/68 – koniec kwietnia 1481. Mieszkał w Bursie Jerozolimskiej 16.09.1469 r. 

Jan z Lubania syn Jana, 24.04.1486 — kon. sem. letniego 1486 

Jan z Lubania syn Walentego, pocz. sem. letniego 1500 — kon. sem. letniego 1500 

Maciej z Lubania syn Tomasza, pocz. sem. letniego 1487 — kon. sem. letniego 1487 

Marcin z Lubania syn Mikołaja, pocz. sem. letniego 1482 — kon. sem. letniego 1482 

Michał z Lubania syn Mikołaja, 26.09.1491 — 26.09.1491 

Michał z Lubania syn Piotra, pocz. sem. zimowego 1471/1472 — 14.01.1472 

Mikołaj z Lubania (lub Lubina, Lewina, Lubawy), 16.10.1482 — kon. października 1486 

Paweł syn Mikołaja, 1.05.1502 — kon. sem. letniego 1502 

Piotr z Lubania syn Piotra, pocz. sem. letniego 1506 — 27.08.1506 

Zdaję sobie sprawę, iż matrykuły z listami osób płacących czynsze za naukę uniwersytecką nie są pełne. Jednakże stanowią one wspaniałe uzupełnienie listy lubańskich mieszczan w okresie do renesansu. Liczne pożary miasta, począwszy od wojen husyckich, po wielki pożary miasta w 1486 i 1554 roku, w których spłonęło wiele ksiąg miejskich, sprawiły, iż niewiele możemy powiedzieć o życiu i mieszkańcach naszego miasta w XIV czy XV wieku. Stąd tak ważne są wszelkie źródła zewnętrzne z tego okresu. Lista studentów oczywiście nie jest pełna, o czym świadczą szczątkowo zachowane imiona i nazwiska najstarszych lubańskich kapłanów czy nauczycieli. Niewątpliwie wielu z nich skończyło studia i osiągnęło chociaż stopień bakałarza lub magistra. 

No cóż, syn jest już po próbnej maturze. Patrząc na dotychczasową drogę jego starszego rodzeństwa, spodziewam się, że i on wybierze kształcenie z dziedzin nauk ścisłych, pewnie na Politechnice Wrocławskiej (założona w 1945 roku). Nie ma ona tak długiej tradycji jak Uniwersytet Wrocławski, ale i on też nie należy do leciwych uczelni. Założony został dopiero w 1702 roku jako Academia Leopoldina przez cesarza Leopolda I króla Czech, księcia Austrii i cesarza Niemiec. Co ciekawe uczelnia mogła powstać już we Wrocławiu w 1505 roku, gdyż przywilej wydał król Czech i Węgier Władysław II Jagiellończyk. Przywileju jednak nie zatwierdził papież Julius II na skutek protestu rektora krakowskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego. 

 

Tomasz Bernacki, grudzień 2024